Lộ trình nghề nghiệp của Business Analyst

Bạn có đam mê với nghề Business Analyst (BA) - người phân tích nghiệp vụ và đề xuất các giải pháp cho doanh nghiệp? Bạn muốn biết cách để trở thành một BA chuyên nghiệp và phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực này? Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu về lộ trình nghề nghiệp của BA, các yêu cầu và kỹ năng cần thiết, cũng như các cơ hội và thách thức mà bạn sẽ gặp phải khi làm BA.

Business Analyst là gì?

Business Analyst (BA) là người tìm hiểu nhu cầu của các bên liên quan trong tổ chức, xác định vấn đề hiện tại, phân tích và đưa ra những giải pháp cụ thể giúp doanh nghiệp thay đổi theo hướng tích cực. Công việc của người BA thường xoay quanh vòng tròn bên dưới:

BA tìm hiểu vấn đề doanh nghiệp, tổ chức, xác định trạng thái hiện tại, trạng thái tương lai. Làm việc với các bên liên quan để tìm hiểu nhu cầu cụ thể của các bên liên quan. Phân tích yêu cầu, từ đó đề xuất, xây dựng các giải pháp cụ thể cho doanh nghiệp.

Lộ trình nghề nghiệp của Business Analyst

Trên thị trường, BA sẽ phổ biến ở 6 nhóm vai trò chính đó là:

• Business Requirement Analyst (BRA): Là người định hướng giải pháp về mặt business của tổ chức.
• Business System Analyst (BSA): Là người cầu nối giữa team Business và team Technical
• System Analyst (SA): Là người chuyên xử lý các vấn đề liên quan trực tiếp đến mặt giải pháp công nghệ.
• Functional Analyst (FA): Là người chuyên về một giải pháp, triển khai cho doanh nghiệp, tiếp nhận yêu cầu và điều chỉnh hệ thống cho từng doanh nghiệp. Ví dụ có thể là nhân viên triển khai các hệ thống ERP, CRM,…
• Agile Analyst (AA): Là những người làm việc phân tích và đưa ra giải pháp theo triết lý Agile, tiếp cận dự án theo hướng đơn giản, nhanh chóng và hiệu quả theo mục tiêu đặt ra. Ví dụ như: BA, PO trong team Scrum.
• Service Request Analyst (SRA): Hỗ trợ người dùng cuối (end-user), chăm sóc, tư vấn hỗ trợ khách hàng từ những giải pháp đã triển khai.

Tùy theo vai trò và kinh nghiệm, BA có thể được chia ra làm các level (cấp độ) chính:

• Level 1: Entry level (cấp độ bắt đầu): Là những bạn BA mới ra trường, đang thực tập hoặc mới làm từ 1-2 năm kinh nghiệm vị trí BA. Có kiến thức cơ bản về BA, cần sự hỗ trợ của một senior BA để gặp khách hàng, biết phân tích ở mức cơ bản.
• Level 2: Junior BA (Cấp độ cơ sở): Các bạn làm vị trí BA từ 2 – 3 năm kinh nghiệm. Có kiến thức cơ bản về BA, biết phân tích và viết tài liệu ở mức thành thạo hơn.
• Level 3: Senior BA (Cấp độ cao cấp): Các bạn làm vị trí BA từ 3 – 5 năm kinh nghiệm. Có kiến thức chuyên sâu về BA, có thể gặp khách hàng, phân tích và viết tài liệu ở mức chuyên nghiệp, có thể dẫn dắt và hướng dẫn các bạn level thấp hơn.
• Level 4: Lead BA (Cấp độ trưởng nhóm): Các bạn làm vị trí BA từ 5 năm kinh nghiệm trở lên. Có kiến thức toàn diện về BA, có thể quản lý và phân công công việc cho các bạn level khác, có thể tham gia vào các quyết định chiến lược và định hướng giải pháp cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, BA cũng có thể theo đuổi các vị trí cấp cao hơn như Business Architect, Business Intelligence Analyst, hoặc các vị trí cấp C như CIO, CTO, CEO.

Các yêu cầu và kỹ năng cần thiết cho Business Analyst

Để trở thành một BA chuyên nghiệp, bạn cần có các yêu cầu và kỹ năng sau đây:

• Bằng cấp về kế toán, tài chính, CNTT hoặc bất kỳ lĩnh vực liên quan nào khác. Bằng cấp cao hơn như bằng MBA hoặc bất kỳ bằng cấp kinh doanh có liên quan nào khác sẽ là một lợi thế.
• Kinh nghiệm làm việc trong ngành hoặc lĩnh vực mà bạn muốn làm BA. Bạn có thể bắt đầu với các vị trí như nhà phát triển, kỹ sư đảm bảo chất lượng, chuyên gia trong ngành.
• Chứng chỉ về phân tích kinh doanh từ các tổ chức uy tín như IIBA, PMI, BCS. Có nhiều loại chứng chỉ khác nhau tùy theo level và vai trò của bạn, ví dụ như CCBA, CBAP, PMI-PBA, BCS BA.
• Kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề: Bạn cần có khả năng tìm hiểu, phân tích và đề xuất các giải pháp cho các vấn đề của doanh nghiệp. Bạn cần biết cách sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích kinh doanh như SWOT, PESTLE, SMART, MoSCoW, BPMN, UML, User Story.
• Kỹ năng giao tiếp và trình bày: Bạn cần có khả năng giao tiếp và trình bày rõ ràng, chính xác và thuyết phục với các bên liên qua. Bạn cần biết cách lắng nghe.

Cơ hội và thách thức cho Business Analyst

Làm BA, bạn sẽ có nhiều cơ hội để làm việc trong các lĩnh vực khác nhau, từ tài chính, bảo hiểm, y tế, giáo dục, đến công nghệ, truyền thông, du lịch, v.v. Bạn cũng có thể làm việc cho các tổ chức lớn, nhỏ, trong nước, quốc tế, hoặc làm freelancer. Theo dữ liệu của Glassdoor, mức lương trung bình của một BA tại Việt Nam là 15 triệu đồng/tháng, cao hơn mức lương trung bình của các ngành khác. Ngoài ra, bạn cũng có thể học hỏi được nhiều kiến thức và kỹ năng mới, giao tiếp với nhiều người, đóng góp cho sự phát triển của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, làm BA cũng không thiếu những thách thức và khó khăn. Bạn sẽ phải đối mặt với áp lực cao, thời hạn chặt chẽ, sự thay đổi liên tục của yêu cầu, sự khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa giữa các bên liên quan. Bạn cũng cần phải luôn cập nhật kiến thức và công nghệ mới, nâng cao kỹ năng phân tích, giao tiếp, trình bày, đàm phán, quản lý dự án, v.v. Bạn cũng cần phải có tinh thần trách nhiệm, sáng tạo, linh hoạt, chủ động và hợp tác.

Kết luận

Business Analyst là một nghề nghiệp hấp dẫn và thú vị, mang lại nhiều cơ hội và thách thức cho những ai đam mê với nghề phân tích nghiệp vụ và giải pháp. Để trở thành một BA chuyên nghiệp, bạn cần có bằng cấp, kinh nghiệm, chứng chỉ, kỹ năng và thái độ phù hợp. Bạn cũng cần có một lộ trình nghề nghiệp rõ ràng, tùy theo vai trò và level của bạn. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về lộ trình nghề nghiệp của BA.